Taşıt Malzemeleri Sanayicileri Derneği'nin (TAYSAD) 45. Olağan Genel Kurulu gerçekleştirildi. Toplantıda konuşan TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Albert Saydam şunları söyledi:
“Cumhuriyetin 100. yılında sektörde ihracat rekoru kırdık. 1990'lı yıllarda ihracat payımızı %15'e çıkarmayı hedefledik. Bugün satışlarımızın ve üretimimizin %50'den fazlasını 190 ülkeye ihraç ediyoruz. Sadece ihracat yapmıyoruz, kapısında Türk bayrağı dalgalanan Bursa, İzmir, Kocaeli, Sakarya ve Sivas'ta 200'e yakın fabrikamızda yurt dışında geliştirilen ürünler üretiyoruz. “Bu hepimizin gurur duyabileceği bir fotoğraf.”
Sektörün 2023 yılını 1 milyon 570 bin araç üretimi ve 1 milyon 270 bin adet iç pazarla kapattığını hatırlatan Albert Saydam, şöyle konuştu: “190 ülkeye ihracatımız 14,2 milyar dolara ulaştı. 2023 yılında toplam ihracatımız 35 milyar dolardı.
2023 yılı üretim açısından rekor bir yıl olmadı. 2017 yılında üretimimiz 1,7 milyon adedi aşarak küresel üretimdeki payımızı %1,8'e çıkardık. Şu anda bir düşüş var. Üretimde rekabet gücümüzü veya pazarımızı kaybediyoruz. İşimiz zor ama görevimiz otomotiv sektöründe yazılan sahnelere, çekilen filmlere seyirci kalmak değil; “Yönetmen koltuğuna oturmak ya da başrol oynamak anlamına geliyor” dedi.
Türkiye sıralamada düştü
Saydam, şunları söyledi: “Üyelerimize en son Kasım 2023'te beklentileriniz ve sektörün durumu nedir, asıl sorununuz nedir diye sorduk. Burada gündem sürekli değişiyor. 2022 yılında yaptığımız bir başka ankette de lojistik çok önemli bir konuydu ama 2023 Aralık ayında kimse lojistikle ilgili bir sorun dile getirmemişti ama Ocak ayında öyle şeyler oldu ki neredeyse en önemli sorunlarımızdan biri lojistik oldu. Hedefe odaklandık ama keşke kendimizi bu prangalardan kurtarabilseydik. Elbette bu kısıtlama her şirket için farklıdır. Zincirler farklı ama maalesef onlar yüzünden amacımıza ulaşmakta zorlanıyoruz. “Görünüşe göre sınırları biraz fazla zorluyoruz” dedi.
Fransa'yı da Tayland'ı da geçebiliriz! 2017 yılının üretimde rekor yılı olduğunu hatırlatan TAYSAD Başkanı Albert Saydam, şunları söyledi: “O dönemde 1,7 milyon adedi aştık ve böylece dünya üretimindeki payımız yüzde 1,8'e yükseldi. Şu anda bir düşüş var. Üretimde rekabet gücümüzü veya pazarımızı kaybediyoruz. 2017 yılında satışlar yaklaşık 1 milyon adet olarak gerçekleşti. 2023 yılında 1,27 milyon adedi aşan küresel satış payımız %1,4'e yaklaştı. 2024 ve 2025 öngörüleri hiç de iyi değil. Bu öngörüleri biz yapmıyoruz, uluslararası raporlara dayanarak geliştiriyoruz.
Neden hep ilk 10 ya da 10. sıradan bahsediyoruz? Çünkü strateji ve vizyon-misyon çalışmalarımızda ülkemiz otomotiv sanayini ilk 10'a sokma hedefini kendimize koyduk ve bu hedefin sektördeki tüm paydaşlar tarafından benimsenmesini artık büyük bir memnuniyetle takip ediyoruz. Rekor yılımızda 14. sırada yer aldık. 2023 yılında 12. sıraya ulaştık. 11. Fransa ise 2023 yılında 5 bin adetle bizi geçti. 2024 öngörülerinde 23 bin adetle öndeyiz. Hatta 2,3 milyon adetlik kurulu kapasiteyle 10'uncu sırada yer alan Tayland'ı geçmek çok kolay. 9. sırada kim var diye merak ediyorsanız cevap 2,3 milyon adetle İspanya. “10'dan 9'a gitmek daha zor olacak” dedi.
Yapısal sorunlar var
Rakip ülkelere bakıldığında ilk 15'te belli özelliklere sahip bir grubun bulunduğunu söyleyen Albert Saydam, şöyle konuştu: “Grubumuzdakiler son dönemde ciddi yatırım çeken ve iç talebi milli markalarla karşılayan ülkelerdir. Burada bir sıkıntı var diyebilirim.Geçen yıl 1 milyon 270 bin adedi aşan ülkemizde maalesef pazarın büyük bir kısmı ithal araçlardan oluşuyor.Bunların bir kısmını yerli araca dönüştürürsek, inanıyoruz ki; Pazar kalıcı olarak büyüyecek.İhracatta yan sanayi açısından tablo olumlu.Rekor bir yıl olan 2017'de 10 milyonun altındayken, tedarik sektörünün ihracatı 2023'te yüzde 50'ye yakın arttı.
Toplam ihracatımızdaki artış yüzde 20'nin biraz altında kaldı. Peki önümüzdeki birkaç yıl için öngörüler neler? Tedarik sektöründe maalesef yatay bir gidişat öngörüyoruz. Bunun iki nedeni var; birincisi, satın alma sektörü ciddi bir sıkıntı içerisinde ve ihracata kaynak ayırmakta zorlanıyor. İkincisi rekabet gücümüzü kaybediyoruz. Rekabet gücümüzü neden kaybediyoruz? Öncelikle dünya eski dünya değil. Bir zamanlar daha nazik kurallar vardı ama artık kurallar sürekli değişiyor.
Almanya'dan örnek verebilirim; Almanya'da enerji maliyetleri 10 sentin üzerinde seyrederken, sadece 5 sektörü desteklemek ve istihdamı korumak amacıyla bu sektörlerde elektriğe 1 yıl süreyle sübvansiyon uygulanarak 7 euro/cent olarak belirlendi. Bazı sektörlerde gelen elektriğin payı %10 civarındadır. Rekabette %12,13'lük bir kaybımız var ama bu bununla sınırlı değil.
Şu anda çeşitli nedenlerden dolayı işçilik maliyetlerimiz arttı ve bu nedenle ülkemize ilişkin bazı yatırım kararları tartışılırken sadece Bulgaristan ve Sırbistan değil, Çek Cumhuriyeti, Slovenya ve Slovakya da masada tartışılıyor. Artık hepimizin yapacak işleri var. Pandemi sonrasında dengesiz talep karşısında ilk önceliğimiz üretimin durmamasını sağlamak olduğundan verimliliği bir kenara bıraktık. Elbette öncelikle ödevlerimizi yapmamız gerektiğini, verimsizliklerin tekrar gündeme getirilmesi gerektiğini vurgulamak istiyorum ama bazı yapısal sorunlarımız da var.”